BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN

1. BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN LÀ GÌ?

Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD- Gastroesophageal Reflux Disease) còn gọi là viêm thực quản trào ngược. Đâylà một căn bệnh mãn tính thường gặp ở các nước châu Á và có khuynh hướng gia tăng ở Việt Nam.

Nguyên nhân gây bệnh là do chế độ ăn uống không lành mạnh, sử dụng những chất kích thích, rượu bia, dùng thuốc không đúng cách, béo phì… và nguyên nhân nổi bật nhất là do căng thẳng, áp lực trong công việc và cuộc sống.

Bệnh xảy ra khi dịch dạ dày, dịch mật hoặc thức ăn trong dạ dày trào ngược từng lúc hay thường xuyên lên thực quản, từ đó gây ra các triệu chứng cũng như các biến chứng của bệnh.

2. CÁC TRIỆU CHỨNG NHẬN BIẾT BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY – THỰC QUẢN?

Các triệu chứng điển hình của GERD như là ợ nóng, ợ chua, nôn, buồn nôn, tức trước xương ức, cảm giác nghẹn sau nuốt thức ăn, tăng tiết nước bọt, hôi miệng và đắng miệng. Tuy nhiên không phải người bị GERD nào cũng có các triệu chứng điển hình như trên.

Mặc dù GERD là một bệnh hoàn toàn thuộc về đường tiêu hóa, tuy nhiên người bệnh rất dễ nhầm:

- BN nghĩ là mình bị bệnh tim khi thấy đau ngực, điều trị chuyên khoa tim mạch không đỡ với kết quả siêu âm tim, điện tim bình thường.

- Đôi khi BN nghi ngờ bệnh phổi khi thấy ho khan kéo dài, chụp XQ phổi bình thường.

- Hoặc khám bệnh về tai mũi họng khi khan tiếng, đau họng,…

3. TÔI ĐÃ ĐI KHÁM NHIỀU LẦN VÀ BÁC SĨ NGHI TÔI BỊ BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY THỰC QUẢN, CÓ ĐỀ NGHỊ NỘI SOI THỰC QUẢN - DẠ DÀY NHƯNG TÔI RẤT SỢ NỘI SOI. LÀM SAO ĐỂ BIẾT ĐƯỢC MÌNH CÓ BỊ BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY THỰC QUẢN MÀ KHÔNG PHẢI NỘI SOI KHÔNG BÁC SĨ?

Nội soi tiêu hóa là cách duy nhất để đánh giá tổn thương thực quản - dạ dày. Ngoài ra, nội soi còn phát hiện được bạn có bị nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori (H.P) hay không?

Nếu bạn sợ cảm giác nội soi, chúng ta có thể tiếp cận một kỹ thuật mới là nội soi thực quản - dạ dày không đau. Đây là 1 thủ thuật làm mất cảm giác đau và khó chịu trong khi nội soi. Bạn sẽ ngủ trong suốt quá trình nội soi khoảng vài phút, bạn sẽ tỉnh ngay sau khi kết thúc soi. Thời gian tiền mê ngắn không hại đến sức khoẻ và bạn không còn cảm giác đau, khó chịu và sợ hãi trong khi nội soi.

4. CÁC BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN?

Nếu không điều trị GERD có thể dẫn đến các biến chứng ở thực quản như:

- Viêm, loét, chảy máu, chít hẹp thực quản làm nuốt nghẹn.

- Barret thực quản là tình trạng biến đổi cấu trúc mô thực quản bình thường dẫn đến tăng nguy cơ ung thư thực quản.

- Đồng thời GERD có thể gây ra các bệnh ngoài thực quản như viêm thanh quản, viêm xoang, viêm mũi họng,...

- Để tránh các biến chứng nguy hiểm kể trên, ngay khi xuất hiện những triệu chứng trào ngược dạ dày đầu tiên, người bệnh cần theo dõi điều trị sớm với BS chuyên khoa tiêu hóa.

5. BÊN CẠNH BỆNH THỰC QUẢN DO TRÀO NGƯỢC, CHÚNG TA CŨNG HAY GẶP BỆNH VIÊM LOÉT THỰC QUẢN DO DÙNG THUỐC KHÔNG ĐÚNG CÁCH. THƯA BS, VẬY THUỐC NÀO CÓ THỂ GÂY BIẾN CHỨNG VIÊM LOÉT THỰC QUẢN?

Có nhiều loại thuốc khi dùng không đúng cách có thể gây viêm loét thực quản như thuốc kháng sinh Doxycycline (thường dùng trong điều trị mụn trứng cá và viêm nhiễm phụ khoa), các thuốc kháng viêm giảm đau, thuốc điều trị loãng xương nhóm Biphosphonate... thậm chí nhóm thuốc giảm đau hạ sốt Paracetamol cũng đã có những báo cáo trong y văn ở châu Á là có thể gây ra viêm loét thực quản.

6. CHÚNG TA CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH BIẾN CHỨNG VIÊM LOÉT THỰC QUẢN DO UỐNG THUỐC?

Các bạn cũng hãy yên tâm là đa số trường hợp viêm loét thực quản do thuốc đều có thể chữa lành và ít khi gây ra biến chứng nghiêm trọng.

Việc uống thuốc đúng cách là một yếu tố quan trọng nhưng lại ít được đề cập và quan tâm đúng mức. Hầu như người bệnh thường được dặn dò như cách sử dụng thuốc trong ngày về liều dùng, uống trước hoặc sau ăn... nhưng người bệnh có rất ít thông tin về việc nên uống thuốc thế nào để tránh ảnh hưởng lên thực quản.

Bệnh nhân khi uống thuốc nhưng uống ít nước, thậm chí nuốt nguyên cả viên thuốc mà không kèm nước, uống thuốc ở tư thế nằm hoặc nằm ngay sau khi uống thuốc nên thuốc có thể chưa xuống đến dạ dày và lưu lại ở thực quản.

Đặc biệt đối với các viên thuốc được bào chế dưới dạng viên nang (con nhộng), lớp vỏ thuốc sẽ bị mềm rất nhanh khi gặp môi trường ẩm và dễ bám dính trên thành thực quản khi uống ít nước.

Nồng độ thuốc tại chỗ quá cao sẽ gây ra độc tính trực tiếp trên thành thực quản, hoặc một số thuốc khi tan rã sẽ tạo ra những chất có tính kiềm hoặc acid làm bỏng thành thực quản và có thể tạo ra ổ loét lớn hoặc nhiều ổ loét.

Loét thực quản do thuốc hay gặp ở người có tuổi do chức năng co bóp của thực quản để đẩy thuốc xuống dạ dày thường kém hơn so với người trẻ, và do người có tuổi thường có thói quen nằm để uống thuốc hoặc uống xong là nằm nghỉ ngay.

DO ĐÓ:

- Nên uống thuốc ở tư thế đứng hoặc ngồi thẳng và uống thuốc với ít nhất 250ml nước.

- Sau khi uống thuốc nên đi, đứng hoặc ngồi ít nhất khoảng 30 phút. Tránh uống thuốc ngay trước khi lên giường ngủ.

- Đối với người có tuổi và người bị bệnh mãn tính phải nằm một chỗ: nên quay đầu giường lên cao hoặc đỡ bệnh nhân ngồi dậy khi cho uống thuốc. Điều này còn có lợi là giúp tránh được nguy cơ hít sặc vào đường thở có thể dẫn đến suy hô hấp hoặc viêm phổi hít cho người bệnh.

- Ngoài ra, cũng nên ưu tiên lựa chọn các dược phẩm được bào chế ở dạng nhũ dịch cho các đối tượng này.

7. ĐIỀU TRỊ BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN NHƯ THẾ NÀO?

a) Điều trị không dùng thuốc (thay đổi lối sống):

- Thay đổi chế độ ăn uống: hạn chế thức ăn có nhiều chất béo, đồ chiên rán, gia vị (hành tỏi), trái cây có tính chua, sôcôla, kẹo bạc hà, đồ uống có gas, cola, cà phê đậm. Tránh ăn nhiều, tránh bữa ăn trễ và không nên ăn đêm. Không nên dùng sữa và chế phẩm từ sữa trước khi đi ngủ. Tránh nằm ngữa, tránh mặc đồ quá chật ngay sau ăn.

- Không nên thức khuya và làm việc căng thẳng.

- Tạo lập chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hợp lí, chế độ làm việc khoa học, hạn chế căng thẳng thần kinh và tập thể dục giúp phòng tránh và hạn chế bệnh trào ngược dạ dày thực quản tái phát.

- Hạn chế rượu bia, thuốc lá.

- Nằm kê gối cao, tránh cúi gập người về phía trước.

- Uống thuốc đúng cách và theo chỉ định của BS.

- Nên giảm cân nếu béo phì.

b) Điều trị thuốc:

Ức chế tiết axit dạ dày: là thuốc điều trị đầu tay, dùng mỗi ngày, liên tục. Thời gian điều trị thường lâu hơn các bệnh lý viêm loét dạ dày thông thường và điều trị theo hướng dẫn cũa BS chuyên khoa Tiêu hóa.

Các thuốc điều hòa nhu động, thuốc làm tăng áp suất cơ vòng thực quản dưới và làm sạch thực quản, thuốc giảm căng thẳng lo âu: có thể phối hợp tùy từng bệnh nhân.

8. THƯA BS, TÔI BỊ BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY THỰC QUẢN ĐÃ LÂU, ĐIỀU TRỊ RẤT NHIỀU NƠI VÀ DÙNG RẤT NHIỀU LOẠI THUỐC, AI CHỈ GÌ TÔI CŨNG LÀM THEO NHƯNG VẪN KHÔNG ĐỠ. TÔI ĐÃ TRA CỨU THÔNG TIN TRÊN MẠNG THÌ CÁC LOẠI THUỐC TÔI ĐANG DÙNG LÀ NHỮNG LOẠI THUỐC TỐT NHẤT HIỆN NAY. GẦN ĐÂY TÔI CẢM THẤY CHÁN NẢN, BẤT LỰC VỚI BỆNH TẬT CỦA MÌNH, TÔI CẢM THẤY THẬT SỰ CĂNG THẲNG. LIỆU BỆNH CỦA TÔI CÓ THỂ CHỮA HẾT KHÔNG THƯA BS?

Trong nhịp sống hối hả của xã hội hiện đại và nhiều thách thức hiện nay, chúng ta có quá nhiều việc phải lo toan, nào là công việc bên ngoài xã hội, công việc gia đình, con cái ăn học, chi phí sinh hoạt ngày càng gia tăng,…, do đó stress là điều khó tránh khỏi. Nếu stress xảy ra thường xuyên sẽ gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng như tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim,…. và đặc biệt là gây bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Do vậy, trong điều trị bệnh, ngoài việc dùng thuốc thì giảm stress, tránh căng thẳng là vấn đề vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong phác đồ điều trị.

Lo âu, căng thẳng, stress do áp lực công việc, gia đình ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hiện tại, bạn thường cảm thấy không thoải mái, bất an, hay giận dữ và cáu gắt khiến chúng ta mất hứng thú trong công việc, cuộc sống hằng ngày. Sự lo lắng, chán nản kéo dài có thể gây những sang chấn tâm lý nặng nề, không chỉ ảnh hưởng riêng bạn mà còn tác động tiêu cực đến đời sống gia đình và những người bạn yêu thương.

Như vậy chúng ta phải làm gì khi đối mặt với những vấn đề này? Sự lắng nghe, hỗ trợ từ một chuyên gia tư vấn tâm lý có thể giúp bạn giảm áp lực căng thẳng trong cuộc sống, giúp bạn tăng sức mạnh về nội lực, tiềm năng riêng, giúp mình tự cân bằng trong cuộc sống càng sớm càng tốt.

Tâm lý trị liệu là phương cách tốt nhất giúp bạn giải tỏa căng thẳng, đẩy lùi stress cũng như vượt qua chấn động, các cảm xúc và nỗi lo âu nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề của mình, giải quyết khả năng kiểm soát, điều chỉnh sự cân bằng trong cuộc sống của bạn.